Η πορεία της γυναίκας μέσα στους αιώνες είναι σημαντική για την ιστορία της ανθρωπότητας και την εξέλιξη του πολιτισμού. Η παρουσία της, στο πέρασμα του χρόνου αντικαθρεφτίζει τις επιδράσεις και τις αντινομίες της κάθε εποχής.
Στην κλασική αρχαιότητα η θέση της γυναίκας ήταν διαφορετική σε κάθε πόλη–κράτος. Για παράδειγμα, η σπαρτιατική κοινωνία εκτιμούσε τη γυναίκα και της έδινε ξεχωριστή τιμητική θέση και πλήρη ελευθερία κινήσεων σε αντίθεση με την Αθήνα και τις άλλες ιωνικές πόλεις, όπου η γυναίκα είχε υποδεέστερη θέση από αυτή του άντρα. Τα ενδιαφέροντα της ήταν περιορισμένα και δεν επιτρεπόταν να κυκλοφορεί έξω από το σπίτι, εκτός από ειδικές περιπτώσεις και πάντα με τη συνοδεία υπηρετών. Σύμφωνα με τον Θουκυδίδη, ιδανική γυναίκα ήταν εκείνη για την οποία δεν γινόταν καθόλου λόγος. Η ύπαρξη και η δράση της έπρεπε να μένει στη σκιά του άνδρα. Ο Αριστοτέλης δεχόταν την κατωτερότητά της και ο Ευριπίδης στη Μήδεια έγραφε: Η γυναίκα είναι ανίκανη για το καλό, σοφή για το κακό.
Παρ’όλα αυτά όμως, την εποχή εκείνη υπήρχε μια κατηγορία γυναικών που έχαιρε την εκτίμηση και τον θαυμασμό των ανδρών. ήταν οι εταίρες. Ωραίες, μορφωμένες γυναίκες, κυκλοφορούσαν ελεύθερες στην πόλη και συναναστρέφονταν με άνδρες. Μερικές από αυτές έμειναν στην ιστορία γιατί συνέβαλαν στη διαμόρφωση των πολιτικών τεκταινόμενων της εποχής τους. Η πιο γνωστή ήταν η Ασπασία, η οποία θεωρείται πως ήταν η εμπνεύστρια των μεγάλων έργων του χρυσού αιώνα.
Αργότερα, κατά τη Ρωμαϊκή εποχή, εμφανίστηκε ο τύπος της χειραφετημένης γυναίκας με ελαφρότητα και κοκεταρία. ήταν ένας φεμινισμός παρακμής, όπου φοβερές, αιμοβόρες και διεστραμμένες αυτοκράτειρες κυβερνούσαν παρασκηνιακά. Η Μεσαλίνα, σύζυγος του Κλαύδιου, έμεινε στην ιστορία για την ακολασία της και τα εγκλήματά της. Η Αγριππίνα, η δεύτερη γυναίκα του Κλαύδιου, ξεπέρασε την πρώτη σε ανηθικότητα και διαστροφή, συνάπτοντας σχέσεις με τον ίδιο το γιο της, τον παρανοϊκό Νέρωνα. Ενώ, η Ποπαία Σαβίνα, σύζυγος του Νέρωνα, του έβαλε την ιδέα να σκοτώσει τη μητέρα του.
Στο πέρασμα της Βυζαντινής εποχής, η νοοτροπία των αντρών συνέχισε να θέλει τη γυναίκα υποδεέστερη πνευματικά από τον άντρα. Στο Βυζάντιο όμως, δεν έλειψαν οι έξυπνες, δυναμικές και φωτισμένες γυναίκες που ξεχώρισαν και έμειναν στην ιστορία για τη μόρφωση και τη δύναμή τους. η περίφημη Θεοδώρα, η σύζυγος του αυτοκράτορα Ιουστινιανού, κατόρθωσε να γίνει η πιο ενάρετη, γενναία βασίλισσα και συνετή σύμβουλός του.
Στα μεσαιωνικά χρόνια, η γυναίκα ζούσε σ’ένα καθεστώς γεμάτο σύγχυση και αδυναμία, γιατί άλλοτε παραγκωνιζόταν και περιφρονούνταν και άλλοτε εξυψωνόταν και δοξολογούνταν. Από τότε άρχισε και ο περιβόητος φεμινισμός, που προέρχεται από τη γαλλική λέξη la femme. Η γυναίκα πότε βρισκόταν στο περιθώριο της ζωής και πότε αποθεωνόταν με τα άσματα των τροβαδούρων. Αμφισβητήθηκε έντονα η διανοητική της ικανότητα, ενώ παράλληλα θεωρήθηκε όργανο του Σατανά και πηγή αμαρτίας. Ο Ρουσσώ έλεγε πως η γυναίκα ήταν υποχρεωμένη να υπομένει όλες τις αδικίες του άνδρα. Ενώ ο Μοντεσκιέ, έγραφε: Είναι παράλογο και αφύσικο να κυβερνούν οι γυναίκες ένα σπίτι και να μην μπορούν να κυβερνήσουν μια αυτοκρατορία. Στοχαστές και φιλόσοφοι του Διαφωτισμού ανέλαβαν την ιδεολογική υπεράσπιση των γυναικών. Ο Γάλλος Κοντορσέ το 1790 έθεσε, με το δοκίμιό του “Η αναγνώριση πλήρων δικαιωμάτων του πολίτη στις γυναίκες” θέμα χειραφέτησης της γυναίκας.
Η Γαλλική επανάσταση καταδίκασε τις διεκδικήσεις των γυναικών και η πρώτη θεωρούμενη σουφραζέτα Μαρία Ολυμπία Γκουζ στάλθηκε στη λαιμητόμο, από το Ροβεσπιέρο.
Σημαντικές αλλαγές στη βελτίωση της γυναικείας θέσης, επήλθαν κατά τη βιομηχανική επανάσταση. Οι κοινωνικές μεταβολές που προωθήθηκαν εκείνη την περίοδο, είχαν σαν αποτέλεσμα να μεταμορφώσουν τη μοίρα της γυναίκας. Παίρνοντας μέρος στην παραγωγή με τις σύγχρονες μεγάλες βιομηχανίες κέρδισε την οικονομική της δύναμη και ο φεμινιστικός αγώνας απλωνόταν όλο και περισσότερο.
Οι πρώτες γυναικείες λέσχες άρχισαν να ιδρύονται. Η Μαρία Ντερέν, το 1872 ίδρυσε την ένωση Υπέρ των Δικαιωμάτων της Γυναίκας. Δεκαεννέα χρόνια μετά ιδρύθηκε Η Παγκόσμια Ένωση Γυναικών και το 1901, δημιουργήθηκε το Εθνικό Συμβούλιο των Γαλλίδων Γυναικών.
Στις Η.Π.Α. το 1898 ιδρύθηκε η Εθνική Αμερικανική Ένωση για την Παροχή Δικαιώματος ψήφου στις γυναίκες και το 1920 οι Αμερικανίδες απέκτησαν το δικαίωμα αυτό.
Οι σουφραζέτες είχαν αρχίσει να διεκδικούν πλέον, δυναμικά πολιτικά δικαιώματα.
Στην Αγγλία, προς το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, με εισήγηση του Πρωθυπουργού Λόϋδ Τζωρτζ, οι γυναίκες απέκτησαν δικαίωμα ψήφου.
Στην Ελλάδα, ο αγώνας για ίσα δικαιώματα άρχισε το 1868 με 1870, όταν η Αιμιλία Κτενά ζήτησε ίσες οικονομικές απολαβές με τον άνδρα, και η Καλλιρρόη Κεχαγιά αιτήθηκε τη χειραφέτηση της γυναίκας.
Η Καλλιρρόη Παρέν από τα τέλη του 19ου αιώνα έως τις αρχές του 20ου αιώνα μαχόταν για τα πολιτικά δικαιώματα της γυναίκας.
Το 1912 διορίσθηκαν για πρώτη φορά στο Δημόσιο γυναίκες. Ενώ, το 1921, ο πρωθυπουργός Γούναρης υποσχέθηκε ψήφο στις γυναίκες. Υπέβαλε ανάλογη πρόταση στην Γ’ Εθνοσυνέλευση, αλλά η πρόταση δεν είχε συγκεντρώσει την απαιτούμενη πλειοψηφία της Βουλής με αποτέλεσμα να προκληθούν βίαιες συζητήσεις.
Τελικά, το 1924 αποφασίστηκε να δοθεί στις γυναίκες μετά πενταετία, το δικαίωμα ψήφου στις Δημοτικές εκλογές με τους εξής όρους:
Θα μπορούσαν μόνο να εκλέγουν και όχι να εκλέγονται,
Θα έπρεπε να ήταν πάνω από 30 χρονών και
Θα έπρεπε να ξέρουν ανάγνωση και γραφή.
Δέκα χρόνια μετά το 1934 οι γυναίκες ψήφισαν στις Δημοτικές εκλογές. Οι εκλογές αυτές ήταν οι πρώτες στην ιστορία της Ελλάδας που ο γυναικείος πληθυσμός έστω και υπό όρους είχε δικαίωμα ψήφου.
Το 1945 αναγνωρίσθηκαν για πρώτη φορά τα ίσα πολιτικά δικαιώματα των δυο φίλων.
Αργότερα, ο νόμος 2159 κάθετος 1952, κατοχύρωσε το δικαίωμα της γυναίκας όχι μόνο να εκλέγει, αλλά και να εκλέγεται στις Δημοτικές και Βουλευτικές εκλογές.
Στις 18 Ιανουαρίου 1953, εξελέγη η πρώτη Ελληνίδα Βουλευτής, η Ελένη Σκούρα.
Τρία χρόνια αργότερα διορίσθηκε η πρώτη γυναίκα υπουργός Η Λίνα Τσαλδάρη, υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας.
Στο κατώφλι του 20ου αιώνα μια σειρά από νομοθετικές ρυθμίσεις έδωσαν την ώθηση για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ισότητας των δυο φύλων. Όσο και αν φαίνεται περίεργο, η κατάργηση της προίκας, ήταν τότε ένα πολύ σημαντικό βήμα. Η κοινωνία, έστω και με αργούς ρυθμούς, ανταποκρίθηκε στο αίτημα των γυναικών.
Η έξοδος όμως της γυναίκας από την πρωτόγονη παθητικότητα και αδράνεια, η απότομη προσπάθεια και ο αγώνας να διεκδικήσει ένα καινούργιο τρόπο ζωής, είχε σαν συνέπεια ένα μικρό ποσοστό του γυναικείου κόσμου να χάσει τον προσανατολισμό του και να ξεφύγει από το φυσικό του δρόμο και να πιστέψει ότι είναι υποδούλωση η φροντίδα του σπιτιού και της οικογένειας γενικότερα.
Η σύγχρονη γυναίκα έχει πετύχει πλήρη εξίσωση σε κάθε δικαίωμα αστικό, κοινωνικό, πολιτικό και οικονομικό. Έχει αξιοποιήσει τις φυσικές της ικανότητες, έχει γεμίσει τα πανεπιστήμια, έχει καταλάβει σημαντικές θέσεις στην επιστήμη, στην πολιτική, στον αθλητισμό, στις καλές τέχνες και γενικότερα είναι παρούσα σ’όλες τις εκδηλώσεις της ζωής.
Της Σοφίας Ζυγούρα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου