5 Τι κοιλιά!

Ελάχιστοι γνωρίζουν ότι ο ανθρώπινος οργανισμός έχει δύο εγκεφάλους ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, δύο νευρικά συστήματα, το κεντρικό και το "εντερικό". Το πρώτο είναι γνωστό σε όλους και εδρεύει στο κεφάλι και στη σπονδυλική στήλη. Το δεύτερο έχει την έδρα του στην κοιλιά και, παρ’ όλο που συνδέεται με το κεντρικό νευρικό σύστημα και απαντά στα ίδια νευρικά σήματα (νευροδιαβιβαστές), διατηρεί κάποια σχετική λειτουργική αυτονομία. Διάφορες καθημερινές εκφράσεις περιγράφουν τον αποφασιστικό ρόλο της κοιλιάς στις επιλογές και στις συγκινήσεις μας: "Του λύθηκε η κοιλιά από τα γέλια", "Η κοιλιά του διαμαρτύρεται" - δεν είναι αυθαίρετες. Σήμερα γνωρίζουμε ότι ο "κοιλιακός εγκέφαλος" μπορεί να εκπέμπει και να δέχεται μηνύματα, να απομνημονεύει εμπειρίες και ν’ αντιδρά στις συγκινήσεις. Αν και ασχολείται κυρίως με την πέψη και τον έλεγχο του εντέρου, μπορεί ν’ αντιδρά στις βαθύτερες ανησυχίες μας και να τις μετατρέπει σε ενοχλήσεις, όπως η ελκώδης κολίτιδα, η νευρογενής διάρροια και το σύνδρομο του ευερέθιστου παχέος εντέρου, τα οποία οφείλονται σε υπερβολικό στρες

Εξελίχθηκε πρώτη

Η κοιλιά χρειάστηκε να εξελιχθεί γρηγορότερα από τα υπόλοιπα όργανα. Οι πρώτοι ζωντανοί οργανισμοί πάνω στη Γη είχαν το νευρικό σύστημα στην κοιλιά, γιατί ο κύριος "σκοπός" της ύπαρξής τους ήταν η διατροφή και ο μεταβολισμός της τροφής. Αργότερα αναπτύχθηκαν πιο πολύπλοκοι οργανισμοί που είχαν ανάγκη από ένα κεντρικό νευρικό σύστημα για το συντονισμό και τον έλεγχο των λειτουργιών τους. Η κοιλιά όμως παραμένει μια από τις σημαντικότερες περιοχές του οργανισμού. Είναι η έδρα ενός μεγάλου αριθμού ζωτικών οργάνων, όπως το στομάχι, το έντερο, το συκώτι και τα νεφρά. Είναι το γεωγραφικό κέντρο του σώματος, χώρος όπου εδράζεται η αναπαραγωγή και, συνάμα, μια μεταβολική μηχανή. Είναι το πιο πρωτόγονο και "ζωώδες" μέρος του οργανισμού μας, αλλά και όργανο γοητείας, σύμβολο ζωής και εξουσίας, στόχος απαγορευμένων χτυπημάτων και έδρα έμμονων ιδεών. Η κοιλιά είναι έδρα ακόρεστων επιθυμιών, ο χώρος όπου εκπληρώνεται η βουλιμία για το φαγητό και το σεξ. Είναι επίσης το κέντρο της ενέργειας που εξάγεται από τις τροφές. Σ’ αυτή - για την ακρίβεια, τρία δάχτυλα κάτω από τον αφαλό - η σκέψη της ανατολής τοποθετεί την πηγή της ανθρώπινης ενέργειας. Από ψυχαναλυτικής σκοπιάς, είναι κυρίως το σύμβολο της μητέρας. Χειρονομίες όπως το αγκάλιασμα της κοιλιάς, όταν βρισκόμαστε σε δύσκολη κατάσταση, αντικατοπτρίζουν την ανάγκη μας για τρυφερότητα και προστασία. Ίσως εξαιτίας της γειτνίασης με τα γεννητικά όργανα, το άγγιγμα της κοιλιάς κάποιου είναι μια χειρονομία μεγάλης οικειότητας, το οποίο επιτρέπεται μόνο σε μέλη της ίδιας οικογένειας. Διαφορετικό είναι όμως το άγγιγμα της κοιλιάς μιας εγκύου, γιατί μας φέρνει σε "επικοινωνία" με το έμβρυο.

Τελετουργική αυτοκτονία

Όμως το υπογάστριο μπορεί να γίνει και στόχος συναισθημάτων μίσους και αυτοτιμωρίας. Σύμφωνα με το Γερμανό φιλόσοφο Φρίντριχ Νίτσε, "η κοιλιά είναι η αιτία που ο άνθρωπος δεν μπορεί να δει τον εαυτό του σαν Θεό". Μια προεξέχουσα κοιλιά γίνεται αντικείμενο περίγελου και οι "κοιλαράδες" είναι συχνά θύματα κοροϊδίας. Στην Ιαπωνία αυτοκτονούσαν κάνοντας "χαρακίρι", που σημαίνει ακριβώς "τομή της κοιλιάς". Ο Κ. Κουμάι, μαέστρος του ιάιντο, αρχαίας ιαπωνικής τέχνης της ξιφασκίας, εξηγεί: "Ήταν ένας τόσο τραγικός και αργός τρόπος αυτοκτονίας, ώστε ήταν αναγκαία η επέμβαση ενός βοηθού, ο οποίος αποκεφάλιζε τον αυτόχειρα πριν οι μορφασμοί του πόνου αφαιρέσουν την αξιοπρέπειά του". Η κοιλιά είναι ένα από τα αδύνατα σημεία του ανθρώπινου σώματος. Εκεί διδάσκονται να πυροβολούν οι στρατιωτικοί, εκεί οι στρατιώτες του Πρώτου Παγκοσμίου Πόλεμου βύθιζαν την ξιφολόγχη τους κι αυτός είναι ο στόχος πολλών χτυπημάτων στους αγώνες πάλης - από τις πολεμικές τέχνες, μέχρι την πυγμαχία. Σήμερα για ν’ αφαιρέσουν οι περισσότεροι και το πιο λεπτό στρώμα λίπους από την κοιλιά, αυτοτιμωρούνται με εξοντωτικές δίαιτες, νηστείες και χιλιάδες χιλιόμετρα τζόγκινγκ.

Το "στομαχάκι" στον άντρα

Η επίπεδη κοιλιά ή ακόμα κι εκείνη των μπόντι μπίλντερς, με "κοιλότητα", είναι της μόδας. Όμως επί αιώνες η προεξέχουσα κοιλιά ήταν λόγος περηφάνιας, σύμβολο πλούτου και αφθονίας. Οι πλούσιοι του περασμένου αιώνα επιδείκνυαν την κοιλιά τους με ζωνάρια, γιλέκα και χρυσές αλυσίδες. Μέχρι πρόσφατα, το "στομαχάκι" στον άντρα θεωρούνταν ως σημάδι κοινωνικής καταξίωσης. Τα κορίτσια σε ηλικία γάμου έτρωγαν κάτι παραπάνω για να γίνουν πιο θελκτικά. Η σεξουαλική έλξη που ασκούσε η γυναικεία κοιλιά οφειλόταν στα "πιασίματα". Σήμερα η μείωση του κοιλιακού λίπους δημιούργησε ένα νέο σεξουαλικό σύμβολο, τον αφαλό, ο οποίος, όπως εξηγεί ο Άγγλος ηθολόγος Ντέσμοντ Μόρις, σ’ ένα λεπτό σώμα επιμηκύνεται, θυμίζοντας τη μορφή των γυναικείων σεξουαλικών οργάνων.

Το "εκρηκτικό" μπικίνι

Η σεξουαλική έλξη που ασκεί η κοιλιά είχε πολλές επιπτώσεις στα ήθη και στη μόδα. "Η διαφθορά μπήκε στις αίθουσες χορού", βροντοφώναζαν οι καθωσπρέπει, όταν έγινε της μόδας το βαλς, χορός που προβλέπει ελαφρά αγγίγματα ανάμεσα στις κοιλιές των χορευτών. Στη βικτοριανή εποχή, γνωστή για τη σεμνοτυφία της, ήταν άκομψο να χρησιμοποιείται η λέξη "κοιλιά". Στις αρχές του εικοστού αιώνα έσβηναν τον αφαλό από τις φωτογραφίες των χορευτριών. Δεν είναι τυχαίο ότι στη συνέχεια θεώρησαν τόσο εκρηκτική τη μόδα των μαγιό "ντε πιες", τα οποία πήραν το όνομα των νησιών Μπικίνι, όπου έγιναν οι πρώτες πυρηνικές δοκιμές Η σαγήνη της γυναικείας κοιλιάς υμνείται ακόμα και σε ιερά βιβλία, από το Άσμα Ασμάτων της Βίβλου, έως το Σου Νου Κινγκ, αρχαίο ταοϊκό βιβλίο σεξολογίας. Ακόμα και οι Κινέζοι θεωρητικοί υπενθυμίζουν τη σπουδαιότητα της γυναικείας κοιλιάς κατά τη διάρκεια της συνουσίας. Σύμφωνα με τις οδηγίες τους, η γυναίκα πρέπει να μάθει να μεταφέρει την αντρική ενέργεια με κινήσεις των μυών της κοιλιάς και της πυέλου.

Ο χορός των μυών

Αν και δεν είναι σαφής η προέλευσή του, είναι πολύ πιθανό ο διάσημος χορός της κοιλιάς, που αρχικά ονομαζόταν "χορός των μυών", να γεννήθηκε ως κατεξοχήν ερωτικός χορός. Στόχος του; Να διεγείρει τον κάπως "πεσμένο" αρσενικό ή να "ξυπνήσει" τον κουρασμένο σύζυγο. Η σημερινή τάση στη μόδα είναι η αποκάλυψη της γυναικείας κοιλιάς και η διακόσμησή της με τατουάζ και piercing στον αφαλό. Θα μπορούσε να θεωρηθεί ως σημάδι μιας πιο αυθεντικής επίγνωσης της θηλυκότητας, η οποία δεν εκμηδενίζεται μέσα σε άκαμπτα ρούχα στολές ούτε και υπερτονίζεται από υπερβολικά αποκαλυπτικά και, κάποιες φορές, χυδαία ρούχα.